Trong Tây Tiến của Quang Dũng,
đoạn đầu bài thơ chính là một bức tranh chân thực nhất về cuộc sống
của những người lính trong quân đoàn Tây Tiến, họ đã vượt qua bao
nhiêu khó khăn trở ngại bằng nghị lực phi thường và niềm lạc quan
mạnh mẽ của những con người trẻ tuổi.
Đề
bài: Phân
tích đoạn đầu bài thơ Tây Tiến của Quang Dũng
Bài
làm:
"Đoàn
vệ quốc quân 1 lần ra đi nào có mong chi đâu ngày trở về. Ra đi ra đi bảo tồn
sông núi, ra đi ra đi thà quyết không lui". Vâng! Đã có bao đoàn vệ quốc
quân ra đi như thế, biết bao người lính đã "quyết tử cho tổ quốc quyêt
sinh" để rồi "dòng tên anh khắc vào núi đá" khắc sâu vào tâm khảm
của những thế hệ con người việt nam với dáng đứng đã tạc vào thế kỉ. Văn học
với sứ mệnh thiêng liêng của nó đã khắc họa một cách vĩnh cửu vào tâm hồn người
đọc hình ảnh những người con anh hùng của đất nước đã ngã xuống vì nền độc lập
của Tổ quốc trong suốt trường kỳ lịch sử. Mà lật dở lại những trang lịch
sử vàng của một thời chiến đấu oanh liệt được viết lên bằng những trang thơ của
dân tộc Việt Nam.Người ta sẽ còn không quên nhắc đến cái tên Tây Tiến của quang
Dũng.Đặc biệt là những hình ảnh trong đoạn thơ mở đầu:
Sông mã xa rồi Tây Tiến ơi!
Nhớ về rùng núi nhớ chơi vơi
....
Nhớ ôi Tây Tiến cơm lên khói
Mai Châu mùa em cơm nếp xôi
Nhớ về rùng núi nhớ chơi vơi
....
Nhớ ôi Tây Tiến cơm lên khói
Mai Châu mùa em cơm nếp xôi
Chỉ
mới bắt đầu bài thơ đã là tiếng gọi tha thiết ".. Tây Tiến ơi!"đã bật
lên bởi một nỗi nhớ sâu sắc, cồn cào,vang lên tha thiết như tiếng gọi người
thân yêu. Từ cảm"ơi!"bắt vần với từ láy"chơi vơi"tạo nên âm
hưởng câu thơ sâu lắng, bồi hồi, ngân dài, từ lòng người vọng vào thời gian năm
tháng, lan rộng lan xa trong không gian,cảm giác về một nỗi nhớ da diết, mêng
mang lan mãi đến từng nhịp đập của trái tim nơi người đọc. Nỗi nhớ tạo nguồn
cảm xúc giúp nhà thơ xóa dần sương khói của thời gian, không gian xa vời vợi.
Để làm hiện lên trong tâm tưởng của những kỉ niệm đã gắn bó với cuộc đời của
tác giả:
Sông Mã xa rồi Tây Tiến ơi !
Nhớ về rừng núi nhớ chơi vơi
Nhớ về rừng núi nhớ chơi vơi
Với
thủ pháp "lắng dần"của điện ảnh tác gải đã để hình ảnh Sông Mã là
hình ảnh đầu tiên gọi về nỗi nhớ. Để rồi dòng sông Mã mờ dần cho dòng cảm xúc
miên man nhớ về Tây Bắc choáng ngợp tâm hồn nhà thơ: "Sông Mã xa rồi Tây
Tiến ơi !"
Câu
thơ như tiếng gọi chân thành, tha thiết xuất phát từ trái tim và tâm hồn người
thi sĩ. Bằng cách sử dụng câu cảm thán và thủ pháp nghệ thuật nhân hoá, câu thơ
trở nên đẹp diệu kỳ. Đó là âm hưởng ngân lên từ những chữ "xa
rồi"và chữ "ơi"đầy cảm xúc nhớ thương Câu thơ vang lên như một
lời bộc bạch lại như một lời gọi. Nỗi nhớ thương nỗi nhớ như nén chặt, bỗng
trào dâng.Trong đó ấn chứa cả sự nhớ nhung, tiếc nuối. Câu thơ 7 chữ mà có 4
chữ là tên riêng, đó cũng là lời gửi chốn về nỗi nhớ: Vùng đất miền Tây mà con
sông Mã đã trở thanh biểu tượng mỗi lần người ta nhắc đến mảnh đất của chiến
trường chiến đấu oanh liệt của bao đứa con của Tổ quốc nhìn lại ngậm
ngùi."Sông Mã"ko đơn thuần là 1 con sông – nơi đã từng là địa bàn
hoạt động của đoàn quân Tây Tiến – mà nó đã trở thành 1 hình ảnh hiện hữu, 1
chứng nhân lịch sử trong suốt cuộc đời người lính Tây Tiến với bao nỗi vui
buồn, máu hoa,được mất.
Và đoàn quân Tây Tiến"nhớ Tây Tiến"là nhớ đến một thời gian chiến đầu đầy kỉ niệm gắn với tên đất, tên sông khó phai mờ. Thời gian chiến đấu ấy con sông Mã cũng giống như một đồng chí, ngươi bạn đường từng chứng kiến và chia sẻ bao nỗi buồn vui của người lính Tây Tiến. Ba chữ "Tây Tiến ơi"cất lên như một tiếng gọi khẽ lay động tâm hồn người đọc."Tây Tiến"ko chỉ để gọi tên 1 đơn vị bộ đội mà nó đã trở thành 1 người bạn "tri âm tri kỉ"để nhà thơ giãi bày tâm sự. Làm nỗi nhớ gọi nỗi nhớ đưa nhà thơ vào một trạng thái đặc biệt:
Và đoàn quân Tây Tiến"nhớ Tây Tiến"là nhớ đến một thời gian chiến đầu đầy kỉ niệm gắn với tên đất, tên sông khó phai mờ. Thời gian chiến đấu ấy con sông Mã cũng giống như một đồng chí, ngươi bạn đường từng chứng kiến và chia sẻ bao nỗi buồn vui của người lính Tây Tiến. Ba chữ "Tây Tiến ơi"cất lên như một tiếng gọi khẽ lay động tâm hồn người đọc."Tây Tiến"ko chỉ để gọi tên 1 đơn vị bộ đội mà nó đã trở thành 1 người bạn "tri âm tri kỉ"để nhà thơ giãi bày tâm sự. Làm nỗi nhớ gọi nỗi nhớ đưa nhà thơ vào một trạng thái đặc biệt:
Nhớ về rừng nuí nhớ chơi vơi
Câu
thơ thứ 2 với điệp từ"nhớ"được lặp lại 2 lần đã diễn tả nỗi nhớ như 1
cơn thác lũ tràn vào tâm trí đẩy ông vào trạng thái bồng bềnh, hư ảo. "Nhớ
chơi vơi"là nỗi nhớ không định hình,chập trờn hư thực, vừa tha thiết,
thường trực, vừa mênh mang, đầy ám ảnh, vừa mở ra không gian tiềm thức vừa như
gọi ra không gian trập trùng của núi đèo rộng lớn. Cách hiệp
vần"ơi"làm câu thơ như ngân vang, phù hợp với biên độ của cảm xúc
nỗi nhớ trải dài và rộng từ cảnh vật đến con người - Từ sông Mã, núi rừng
Tây Bắc đến đồng đội, đồng chí và đoàn binh Tây Tiến. Vì gắn bó yêu thương,
cùng vào sinh ra tử và lại"nay đã xa rồi"nên mới có nỗi nhớ da diết
triền miên như thế giống như những câu ca dao của Việt Nam còn mãi:
Ra về nhớ bạn chơi vơi
Nhớ chiếu bạn trải
Nhớ chăn bạn nằm
Nhớ chiếu bạn trải
Nhớ chăn bạn nằm
Nếu
hai câu đầu với cách dùng từ chọn lọc, gợi hình gợi cảm đã mở cửa cho nỗi nhớ
trào dâng mãnh liệt trong tâm hồn nhà thơ. Thì đến với hai câu thơ tiếp theo
độc giả lại là hình ảnh đoàn quan Tây Tiến nhơ mờ ảo, ẩn hiện trong sương
khói,nơi những địa danh lạ:
Sài Khao sương lấp đoàn quân mỏi
Mường Lát hoa về trong đêm hơi
Mường Lát hoa về trong đêm hơi
Hai
câu thơ vừa tả thực, vừa sử dụng bút pháp lãng mạn. Quang Dũng đã liệt kê hàng
loạt các địa danh như: Sài Khao, Mường Lát, Pha Luông … gợi ra đia bàn rộng lớn
những cái tên mang âm hưởng của rừng núi hoang vu.Nhưng được nhắc đến với bao
nhiêu kỉ niệm yêu thương. Những địa danh này đã từng gắn bó thân thiết với kỉ
niệm của nhà thơ. Ngoài ra nó còn gợi cho chúng ta cảm giác đầy là những vùng
heo hút, xa xôi của chốn núi rừng sâu, rừng thẳm.Núi rừng Tây Bắc đẹp hùng vĩ
mà dữ dội, một vùng đất có địa hình hiểm trở, khí hậu khắc nghiệt, nơi rừng
thiêng nước độc. Có những đêm dài hành quân người lính Tây Tiến vất vả đi trong
đêm dày đặc sương giăng, ko nhìn rõ mặt nhau."Đoàn quân mỏi "nhưng
tinh thần không mỏi". Bởi ý chí quyết tâm ra đi vì Tổ quốc đã làm cho
những trí thức Hà thành yêu nước trở nên kiên cường, bất khuất hơn. Quang Dũng
đã rất tài tình khi đưa hình ảnh"sương"vào đây để khắc hoạ rõ hơn sự
khắc nghiệt của núi rừng Tây Bắc trong những đêm dài lạnh lẽo. Cũng miêu tả về
"sương", Chế Lan Viên cũng đã viết trong "Tiếng hát con
tàu":
Nhớ bản sương giăng, nhớ đèo mây phủ
Nơi nao qua lòng lại chẳng yêu thương
Nơi nao qua lòng lại chẳng yêu thương
Các
chi tiết "sương lấp" và "đêm hơi" gợi tả cảnh đoàn binh Tây
Tiên hành quân trong biển sương mù dày đặc, trong màn đêm hoi núi gió rét căm
căm đương lấp cả đường đi, lấp dáng người trong mờ mịt.. Nhưng dù có mỏi mệt
vì thiên nhiên khắc nghiệt của núi rừng, vẫn thưởng thức hương thơm của các
loài hoa: "Mường Lát hoa về trong đêm hơi"
Bốn câu thơ tiếp theo là hình ảnh núi rừng Tây Bắc hùng vĩ, hiểm trở và dữ dội hiện lên trong nỗi nhớ như một bức tranh hùng tráng. Mà theo cách nói của Xuân Diệu "Thi trung hữu họa":
Bốn câu thơ tiếp theo là hình ảnh núi rừng Tây Bắc hùng vĩ, hiểm trở và dữ dội hiện lên trong nỗi nhớ như một bức tranh hùng tráng. Mà theo cách nói của Xuân Diệu "Thi trung hữu họa":
Dốc lên khúc khuỷu dốc thăm thẳm
Heo hút cồn mây súng ngửi trời
Heo hút cồn mây súng ngửi trời
Ngàn thước lên cao ngàn thước xuống
Nhà ai Pha Luông mưa xa khơi
Thiên
nhiên Tây Bắc, qua ngòi bút lãng mạn của Quang Dũng, được cảm nhận với vẻ đẹp
vừa đa dạng vừa độc đáo, vừa hùng vĩ vừa thơ mộng, hoang sơ mà ấm áp. Có những
lúc người lính Tây Tiến phải vất vả để trèo lên đỉnh chạm đến mây trời. Quang
Dũng đã khéo léo sử dụng từ"thăm thẳm"mà ko dùng từ"chót
vót". Bởi nói"chót vót"người ta còn có thể cảm nhận và thấy được
bề sâu cuả nó nhưng"thăm thẳm"thì khó có ai có thể hình dung được nó
sâu thế nào. Bằng những từ láy gợi hình ảnh rất cao như"khúc
khuỷu","thăm thẳm","heo hút", nhà thơ đã làm cho người
đọc cảm nhận được cái hoang sơ, dữ dội cuả núi rừng Tây Bắc. Những nẻo đường
hành quân chiến đầu như kéo dài đến về tận với bao núi, đèo, cồn, dốc.Dốc lên
thì "khúc khuỷu "quanh co, gập ghềnh. Không những thế, thiên nhiên
của núi rừng Tây Bắc không chỉ dừng đem lại sự kinh ngạc, hãi hùng cho những
con người muốn bước lên mình nó bằng dốc lên, để vượt núi nhìn dốc xuống
"thăm thẳm "dấn xuống vực sâu.
Các từ láy "khúc khủu", "thăm thẳm", "héo hút" kết hợp với cách ngắt nhịp 3/4 như chặt đôi câu thơ, mật độ thanh trắc đặc khiên câu thơ trúc trắc gợi sự vất cả, nhọc nhằn góp phần làm tượng hình nên hình ảnh núi rừng Tây Bắc ghập ghềnh, hiểm trở. Quang Dũng không những thông minh trong cách dùng các từ láy miêu tả núi nơi địa đầu tổ quốc này mà cả câu thơ đều dùng thang trắc mà họa lên cả bức tranh núi non gồ ghề, sắc cạnh của các dãy núi đã tai mèo. Trước ngọn núi như thế những người chiến sĩ của chúng ta như thế nào. Người đọc những tưởng Quang Dũng sẽ miêu tả lại những khó khăn mà những chàng trai trẻ tuổi ấy sẽ vượt qua thì không cần quá dài dòng, Quang Dũng chỉ hạ 3 chữ "súng ngửi trời".
"Súng ngửi trơi"là hình ảnh nhân hóa táo bạo, đặc tả sự chót vót của dốc núi không chỉ vẽ ra địa thế đỉnh cao ngút trời của những ngọn núi quanh năm bị bao phủ mây mà còn thể hiện được nét tinh nghịch khỏe khoắn, vẫn có thể trêu đìa vô tư sau một chặng đường hành quân vất cả, mệt nhọc của các anh lính TT tính hôn nhiên, lạ quan, hóm hỉnh và yêu đời của những người lính trẻ vượt qua gian khó. Họ thấy mình như đang đi trong mây và đầu súng hạm tới trời đúng với tinh thần
Các từ láy "khúc khủu", "thăm thẳm", "héo hút" kết hợp với cách ngắt nhịp 3/4 như chặt đôi câu thơ, mật độ thanh trắc đặc khiên câu thơ trúc trắc gợi sự vất cả, nhọc nhằn góp phần làm tượng hình nên hình ảnh núi rừng Tây Bắc ghập ghềnh, hiểm trở. Quang Dũng không những thông minh trong cách dùng các từ láy miêu tả núi nơi địa đầu tổ quốc này mà cả câu thơ đều dùng thang trắc mà họa lên cả bức tranh núi non gồ ghề, sắc cạnh của các dãy núi đã tai mèo. Trước ngọn núi như thế những người chiến sĩ của chúng ta như thế nào. Người đọc những tưởng Quang Dũng sẽ miêu tả lại những khó khăn mà những chàng trai trẻ tuổi ấy sẽ vượt qua thì không cần quá dài dòng, Quang Dũng chỉ hạ 3 chữ "súng ngửi trời".
"Súng ngửi trơi"là hình ảnh nhân hóa táo bạo, đặc tả sự chót vót của dốc núi không chỉ vẽ ra địa thế đỉnh cao ngút trời của những ngọn núi quanh năm bị bao phủ mây mà còn thể hiện được nét tinh nghịch khỏe khoắn, vẫn có thể trêu đìa vô tư sau một chặng đường hành quân vất cả, mệt nhọc của các anh lính TT tính hôn nhiên, lạ quan, hóm hỉnh và yêu đời của những người lính trẻ vượt qua gian khó. Họ thấy mình như đang đi trong mây và đầu súng hạm tới trời đúng với tinh thần
Khó khăn nào cũng vượt qua
Kẻ thù nào cũng đánh thắng!
Hình
ảnh nhân hoá, ẩn dụ "súng ngửi trời"được dùng rất hồn nhiên và cũng
rất táo bạo, vừa ngộ nghĩnh, vừa có chất tinh nghịch của người lính, cho ta
thấy bên cạnh thiên nhiên hiểm trở còn hiện lên hình ảnh người lính với tư thế
oai phong lẫm liệt nơi núi rừng hoang vu. Câu thơ sử dụng nhiều thanh trắc đã
tạo nên vẻ gân guốc, nhọc nhằn đã nhấn mạnh được cảnh quang thiên nhiên Tây Bắc
thật cheo leo, hiểm trở. Đứng trên đỉnh dốc núi cao, họ nhìn xuống con đường
hiểm trở vừa vượt qua và con đường gấp khúc sẽ đi xuống. Đường lên dốc và đường
xuống dốc đều thăm thẳm, hun hút. Hình ảnh thơ thật đối xứng, câu thơ như một
đường thẳng bị bẻ gấp lại:
Ngàn thước lên cao, ngàn thước xuống
Điệp
từ "ngàn thước" đã mở ra 1 không gian nhìn từ trên xuống cũng như từ
dưới lên thật hùng vĩ. Bên cạnh đó, quang dũng còn khắc họa lại ngọn núi sừng
sững, cao vút hai bên dốc núi nhìn lên thì cao chót vót nhìn xuống
thì sâu thăm thẳm.
Ngàn thước lên cao, ngàn thước xuống
đối
lập khiến ngưởi đọc rơi vào cảm giác bất ngờ, như một làn sương lạnh thốc vào
giác quan chứng kiến cảnh vật biến động nhanh đến chóng mặt.
Sau ba câu thơ gân guốc, táo bạo, hơi thở dữ dội, mạnh mẽ. Tập chung khắc họa cái dữ dội tột đỉnh của thiên nhiên Tây Băc Quang Dũng đã sử dụng toàn thanh bằng với nhạ điệu nâng nâng, mênh mang thê hiện ánh mắt vô cùng thơ mộng của người lính Tây Tiến. Bên cạnh cái hiểm trở, hoang sơ ta cũng thấy được vẻ đẹp trữ tình nơi núi rừng:
Sau ba câu thơ gân guốc, táo bạo, hơi thở dữ dội, mạnh mẽ. Tập chung khắc họa cái dữ dội tột đỉnh của thiên nhiên Tây Băc Quang Dũng đã sử dụng toàn thanh bằng với nhạ điệu nâng nâng, mênh mang thê hiện ánh mắt vô cùng thơ mộng của người lính Tây Tiến. Bên cạnh cái hiểm trở, hoang sơ ta cũng thấy được vẻ đẹp trữ tình nơi núi rừng:
Nhà ai Pha Lương mưa xa khơi
Câu
thơ như tiếng thở phào nhẹ nhõm của người lính sau khi vượt qua
đèo cao, núi sâu. Họ tạm dừng chân bên một dốc núi, phóng tầm mắt ra xa qua một
không gian mịt mùng của sương rừng, mưa núi để ngắm nhìn những ngôi nhà đang
thấp thoáng trôi nhẹ nhàng giữa biển mưa. Câu thơ giống như một gam màu lạnh
giữa gam màu nóng trong hội họa dịu lại và xa mất cả khổ thơ tạo nên một cảm
giác êm đềm.
Xa xa, lẫn trong màn mưa núi sương rừng, bản làng mờ ảo, thấp thoáng trong thung lũng, lúc ẩn lúc hiện. Có những cơn mưa rừng chợt đến đã để lại bao giá rét cho người lính Tây Tiến. Nhưng dưới ngòi bút của Quang Dũng, nó trở nên lãng mạn, trữ tình hơn. Nhà thơ đã thông minh, sáng tạo khi nói đến mưa rừng bằng cụm từ"mưa xa khơi". Nó gợi lên 1 cái gì đó rất kì bí, hoang sơ giữa chốn núi rừng. Câu thơ thứ 7 với 8 thanh bằng như làm dịu đi vẻ dữ dội, hiểm trở của núi rừng và mở ra 1 bức tranh thiên nhiên nơi núi rừng đầy lãng mạn. Những câu thơ Tây Tiến giàu chất tạo hình hôm nay gợi nhớ những dòng thơ trong "Chinh phụ ngâm khúc"
Xa xa, lẫn trong màn mưa núi sương rừng, bản làng mờ ảo, thấp thoáng trong thung lũng, lúc ẩn lúc hiện. Có những cơn mưa rừng chợt đến đã để lại bao giá rét cho người lính Tây Tiến. Nhưng dưới ngòi bút của Quang Dũng, nó trở nên lãng mạn, trữ tình hơn. Nhà thơ đã thông minh, sáng tạo khi nói đến mưa rừng bằng cụm từ"mưa xa khơi". Nó gợi lên 1 cái gì đó rất kì bí, hoang sơ giữa chốn núi rừng. Câu thơ thứ 7 với 8 thanh bằng như làm dịu đi vẻ dữ dội, hiểm trở của núi rừng và mở ra 1 bức tranh thiên nhiên nơi núi rừng đầy lãng mạn. Những câu thơ Tây Tiến giàu chất tạo hình hôm nay gợi nhớ những dòng thơ trong "Chinh phụ ngâm khúc"
Hình khe thế núi gần xa
Đứt thôi lại nổi, thấp đà lại cao
Sương đầu núi buổi chiều như dữ dội
Nước lòng khe nẻo suối còn sâu
Đứt thôi lại nổi, thấp đà lại cao
Sương đầu núi buổi chiều như dữ dội
Nước lòng khe nẻo suối còn sâu
8
câu thơ đầu của bài thơ Tây Tiến là nỗi nhớ về núi rừng Tây Bắc, về đồng đội
Tây Tiến. Qua những chi tiết đặc tả về thiên nhiên núi rừng Tây Bắc, nó đã trở
thành 1 kí ức xa xôi trong tâm trí nhà thơ. Đó là 1 nỗi nhớ mãnh liệt cuả người
lính Tây Tiến nói riêng và cuả những người lính nói chung.
Thiên nhiên dữ dội và khắc nghiệt nhưu vậy nên cuộc hành quân của người lính Tây Tiên vô vùng gian khổ đến nỗi.
Thiên nhiên dữ dội và khắc nghiệt nhưu vậy nên cuộc hành quân của người lính Tây Tiên vô vùng gian khổ đến nỗi.
Anh bạn dãi dầu không bước nữa
Gục lên súng mũ bỏ quên đời
Gục lên súng mũ bỏ quên đời
Câu
thơ viết về một hiện thực khốc liệt ấy thế lại được nói bằng giọng nhẹ
nhàng, thấm thía"…không bước nữa"và "gục lên súng mũ"gợi tư
thế ngạo nghễ của người lính Tây Tiến. Chữ"dãi dầu"đã lột tả được hết
sự khốc liệt của cuộc chiến đấu. Bao nhiêu sóng gió, hiểm nguy, gian khổ phủ
lên đầu người lính nên mệt mỏi, dãi dầu là những phút giây đương nhiên. Người
lính Tây Tiến không rũ bỏ, quay lưng lại với kháng chiến, phải chăng phút giây
phó mặc, bất cần, đầy ngạo nghễ của người lính cũng là điều tất yếu đó sao. Các
anh đã không bước tiếp được nữa trên con đường hành quân đầy gian khổ. Cái chế
của các anh được miêu tả nhẹ nhàng, than thản"bỏ quên đời". Ba chữ
cuối:"bỏ quên đời"thể hiện tinh thần, thái độ của người lính trước
cái chết, xem như đó là điều hiển nhiên, nhẹ tựa lông hồng. Các anh lên đường,
đến với núi rừng miền Tây và biết rằng:"Cổ lai chinh chiến kỉ nhân
hồi"(xưa nay chinh chiến mấy ai trở về)Họ chủ động chấp nhận cái chết, coi
nó chỉ đơn giản như một giấc ngủ mà thôi. Hình ảnh về người lính anh dũng hi
sinh ấy sau này ta còn bắt gặp trong "Dáng đứng Việt Nam":
Và anh chết trong khi đang đứng bắn
Máu anh phun theo lửa đạn cầu vồng
Câu
thơ đã tiếp tục cảm hứng bi tráng khi xây dựng chana dung người lính Tây
Tiến. Đây là hình cảnh vừa bi vừa hùng mang không khí thời địa. Họ ra đi chiến
đấu với lời thề thiêng liêng: "Quyết tử cho tổ quốc quyết sinh"Mỗi
cuộc ra đi đều không hẹn ngày trở về giống như một lời ca thịnh hành thời
đó:"Đoàn vệ quốc quân là có xa chi đâu ngày trở về".
Hai câu thơ của Quang Dũng dẫu có buồn vì nói đến mất mát, hi sinh nhưng vẫn không bị lụy về thái dộ của người hi sinh. Người chiến sĩ ở đây dẫu không áp đảo được khó khăn nhưng họ không chịu khuất phục. Họ đứng trên cái chết, coi cái chết"nhẹ tựa lông hồng"và sẵn sàng đón nhận nó vì Tổ quốc thân yêu.
Bấy nhiều khắc nghiệt kể ra mà người lính phải chịu đứng vẫn phải là tất cả bởi vùng rừng núi miền tây ấy còn là nơi ngự trị của những kẻ âm u, hoang dã, của thác cao, sông sâu, thác dữ. sự âm u, hoang dã ấy không chỉ được mở ra theo chiều không gian mà được khám phá ở chiều thời gian tạo ra những đe dọa khủng khiếp luôn dình dập con người:
Hai câu thơ của Quang Dũng dẫu có buồn vì nói đến mất mát, hi sinh nhưng vẫn không bị lụy về thái dộ của người hi sinh. Người chiến sĩ ở đây dẫu không áp đảo được khó khăn nhưng họ không chịu khuất phục. Họ đứng trên cái chết, coi cái chết"nhẹ tựa lông hồng"và sẵn sàng đón nhận nó vì Tổ quốc thân yêu.
Bấy nhiều khắc nghiệt kể ra mà người lính phải chịu đứng vẫn phải là tất cả bởi vùng rừng núi miền tây ấy còn là nơi ngự trị của những kẻ âm u, hoang dã, của thác cao, sông sâu, thác dữ. sự âm u, hoang dã ấy không chỉ được mở ra theo chiều không gian mà được khám phá ở chiều thời gian tạo ra những đe dọa khủng khiếp luôn dình dập con người:
Chiều chiều oai linh thác gầm thét,
Đêm đêm Mường Hịch cọp trêu người
Đêm đêm Mường Hịch cọp trêu người
Người
ta hay nói đến rừng thiêng nước độc, lam sơn chướng khí. Với rừng núi Tây Bắc,
cứ mỗi buổi chiều tà lại nghe tiếng thác gầm thét đổ xuống từ trên cao và cứ
mỗi đêm sâu lại nghe tiếng cọp gầm. Âm thanh nào cũng ghê rợn. Quang Dũng bằng
tài thẩm âm của mình đã cụ thể hóa và làm sống động hóa những nhận xét của
người đời. Vậy chỉ với hai câu thơ, Quang Dũng đã phát huy tối đa trí tưởng
tượng để cực tả vẻ hoang sơ, hùng vĩ của núi rừng, miền đất ấy còn chứa nhiều
điều hoang sơ và huyền bí của miền rừng núi Tây Bắc.Cảnh hoang vu của núi rừng
Tây Bắc đúng là thử thách ghê gớm đối với người lính Tây Tiến khi
mà"chiều chiều","đêm đếm"chỉ nghe thấy tiếng"thác gầm
thét", "vọp trêu người". Các từ láy chỉ biên độ lặp lại thường
xuyên của thơi gian kết hợp với biện pháp nhân hóa"thác gầm
thét", "cọp trêu người "đã nhấn mạnh vẻ bí hiểm, dữ dội, hoang
dã chứa đầy nguy hiểm, cái chết luôn luôn rình rập đe dọa người lính của núi
rừng miền Tây. Nhà thơ Trần Lê Văn từng viết "Hai chữ có dấu nặng đi
với nhau nghe nặng như tiếng chân cọp", trước đó lại kết hợp với cá hai
thanh bằng đã tạo lên một quá trình rình mồi rồi bất ngờ vồ mồi của loài cọp
dữ dội, quyết liệt trên trang giấy Giữ nhưng kỉ niệm gian khổ, khắc nghiệt như
thế. Đoạn thơ đã khép lại bằng một ấn tượng thật ấm áp và ngọt ngào
Nhớ ôi Tây Tiến cơm lên khói
Mai Châu màu em cơm nếp xôi
Mai Châu màu em cơm nếp xôi
Những
hiểm nguy vẫn rình rập đâu đó, những nét dữ dội quyết liệt mà đoàn binh Tây
Tiến đã một thời vượt qua.Trên đuờng hành quân treo neo đầy trắc trở đoàn quân
dừng lại nghỉ chân nơi những bản làng. Một bữa cơm nóng bốc khói. Hương vị
ngọt ngon của những nắm xôi nếp thơm do những bông hoa của núi rừng Tây Bắc đem
tới đẫ khiến cho các chàng trai hào hao, phong nhã như quên đi tất cả nỗi vất
vả về thể xác suôt dọc đường để đón nhạn tình quân –dân thắm thiết. Hương vị
của nếp xôi, hương vị của lòng người. Chiến binh Tây Tiến hào hùng mà cũng rất
đỗi hào hoa, rất nhạy cảm trước vẻ đẹp thiên nhiên và sự đằm thắm tình người.
Hai câu thơ không có cảnh thiên nhiên miền Tây, chỉ có cảnh sinh hoạt đời sống
thường ngày. Sau những câu thơ rất dữ dội và gân guốc là một cảm xúc thơ đằm
thắm, thiết tha. Câu cảm thán gợi nỗi bâng khuâng khi hồi tưởng lại những kỉ
niệm ấm áp: lúc đoàn binh dừng lại sau một đoạn đường hành quân vất vả, lều
trại được dựng lên ở một bản làng, một bếp lửa ánh đỏ hồng, một nồi xôi hương
bay ngào ngạt, khói bếp khói cơm bay lên hòa quyện vào khói lam chiều. Đồng đội
lại quây quần bên nhau, quên đi bao vất vả, gian khổ. Chiến tranh lùi lại vào
một góc khuất nào đó nhường chỗ cho một cảnh sinh hoạt tươi vui. Mãi là mảnh
tâm hồn của ngườii cán bộ kháng chiến là kỉ niệm đẹp của anh bộ đội cụ Hồ trong
9 năm kháng chiến chống Pháp:
Anh nắm tay em cuối mùa chiến dịch
Vắt xôi nuôi em giấu giữ rừng
Đất Tây Bắc tháng ngày không có lịch
Bữa xôi đầu còn tỏa nhớ mùi hương
(Tiếng hát con tàu - Chế Lan Viên)
Vắt xôi nuôi em giấu giữ rừng
Đất Tây Bắc tháng ngày không có lịch
Bữa xôi đầu còn tỏa nhớ mùi hương
(Tiếng hát con tàu - Chế Lan Viên)
Đoạn
thơ đã cho thấy nét tài hoa trong phong cách của Quang Dũng câu thơ đỡ câu thơ,
hình ảnh đỡ hình ảnh để giữa sự trùng điệp của núi rừng sự gian lao của hành
trình những người lính Tây Tiến vẫn có phút dừng chân thư thái yên bình những
hình ảnh lãng mạn, trữ tình, thơ mộng.
0 comments:
Post a Comment